Türk Dil Devrimi Araştırmacı, Çevirmen, Yazar ve Şair Adriane Rangel ile Söyleşi

─ Merhaba!

1. Değerli yazarımız, sizi daha iyi tanımamız için bizlere kendinizden bahseder misiniz? 

Benim adım Adriane, Brezilyalı bir yazar, şair ve çevirmenim. Brezilyalı bir yayıncıyı da temsil ediyorum. Brezilyalı ve Türk yazarlar ve şairlerin kitaplarının yayınlanmasına adanmış bir yayıneviyiz. Ana hedeflerimizden biri, Brezilya ile Türkiye arasındaki edebi değişimden kaynaklanan olası kültürel etkilerin analizidir.

2. Edebiyatla ilgilenmeye, edebi eserler yazmaya ne zaman başladınız?

Annem bir öğretmendi ve evim her zaman kitaplarla doluydu. Çocukluğunda sokak kitap satıcıları olduğunu hatırlıyorum, insan vücudu hakkında ansiklopediler ve diğerleri arasında dünya haritaları içeren büyük kitaplar satarak kapıdan kapıya vurdular. En sevdiğim çocuğun oyunu, benim için tamamen bilinmeyen ülkelerin nüfus yoğunluğu. kiṣi baṣına gelir, iklim ve bitki örtüsü hakkında okumaktı. 12 yaṣında yazar Jorge Amado’yu keṣfettim ve ergenliğimi onun tüm kitaplarını okuyarak geçirdim: Sonsuz Topraklar, Kakao, Ter, Jubiabá… Yazar Jorge Amado’nun kitaplarının sayfalarında yazdığı Kuzeydoğu hinterlandının tüm dünyası beni büyüledi. Romanlarında yer alan ve Brezilyalı olmayan, çok uzaklardan gelen gezginler, Türk, Suriyeli veya Lübnanlı karakterleri merak ediyordum o zaman baṣladım. Bu kültürleri araṣtırmaya baṣladım ve yıllar geçtikçe Türk kültürÿle yakınlaṣtım.

3. Basılı veya e-kitap olarak yayında bir kitabınız var mı? Henüz bir kitabınız yoksa eğer kitap çıkartmayı düşünüyor musunuz, böyle bir hayaliniz var mı?

Evet. Birkaç kitabım yayınlandı.

4. Kitabınızın (kitaplarınızın herhangi birinin) ortaya çıkış öyküsünü bizimle paylaşır mısınız?

Ben de hemşire ve profesör. Hemşire olarak çalıştığım yıllar boyunca kadına yönelik birçok şiddet vakasına katıldım. Yani kitaplarımdan biri, evlerinde çeşitli şiddet türlerine maruz kalan kadınların hikayesini anlatıyor.

5. Okumayı hoşlandığınız tür hangisidir?

Herkes.

6. Türkçeyi öğrenme serüveninizden bize biraz bahseder misiniz? 

Her gün Türkçe öğreniyorum. Ve öğrendiğim her şeyi kendi başıma öğrendim.

7.Türk yazarlardan en çok beğendiğiniz yazar kimdir? Kitap çevirisini yaptığınız usta yazarlarımız kimlerdir?

Yaşar Kemal’i, Cemal Süreya’yı, Şebnem Isıgüzel’i, Elif Şafak’ı, Erkan Şahin’i severim… Yazar Erkan Şahin’in tüm kitaplarını zaten çevirdim. Kaleminize derin bir hayranlık duyuyorum.

 

8. Portekizce-Türkçe kitap çevirisine ne zaman başladınız? Sizce Türkçeden Portekizceye çeviride roman türü çevirisi mi, şiir türü çevirisi mi hangisini yapmak sizin için daha zor? 

Şiiri çevirmek çok daha zordur. 4 yıldır çeviri ile çalışıyorum.

9. Sizce, Türk yazarların Türkçe-Portekizce şiir çevirisine yaklaşımı ve tutumu nasıl? Olumlu dönüşler alıyor musunuz?

Açık fikirli yazarlarla çalışmayı seviyorum. İyi yorumlar alıyorum. Brezilya ve Türkiye’de şiiri çevirmenin mümkün olmadığını düşünen yazarlar var. Katılmıyorum. Bir şair çok fazla çalışma ile başka bir şairin şiirini çevirebilir. Şairin “iç sesini” çeviremeyeceğinizi söyleyen teoriye inanmıyorum. Bazen şairin “iç sesi” o kadar karmaşıktır ki kendi dilinde anlaşılamaz.

10. Türkiye’ye geldiniz mi? Kültürümüzü nasıl buluyorsunuz? Bu konudaki değerlendirmelerinizi, düşüncelerinizi bizimle paylaşır mısınız?

Kovid salgını öncesinde yılda bir kez Türkiye’ye geliyordum. Hep İstanbul’da kaldım ama bundan sonraki gezilerimde başka şehirleri de ziyaret etmeyi planlıyorum.

11. Başlattığınız Türkiye-Brezilya “Sınır Tanımayan Şiirler” kültürel projenize katılım ne durumda, katılımdan memnun musunuz? Bu kültürel projenin ürünü olacak antoloji kitabından kısaca bahseder misiniz?

Türk şairleri projeye Brezilyalılardan daha fazla katılıyor. Kitap, Türk ve Brezilya şiirlerini daha iyi anlamak için çok önemli olacak.

12. Sizi tanıdığımıza memnun olduk. Röportajımıza ayırdığınız değerli vaktiniz için çok teşekkür ederiz. Size İhakalem edebi web sitesi olarak çeviri projelerinizde ve yazın hayatınızda başarılar dileriz. 

Çalışmalarımla ilgilendiğiniz için teşekkür ederim.

×