Kars, Doğu Anadolu Bölgesi’nin kuzeydoğusunda yer alır. İl nüfusu: 284.923’dür. Bu nüfusun %50,8’i şehirlerde yaşamaktadır. İlin yüzölçümü 10.193 km2’dir. İlde km2’ ye 28 kişi düşmektedir. İlde 8 ilçe, 9 belediye, bu belediyelerde 57 mahalle, ayrıca 381 köy bulunmaktadır.
Kışı çetin geçen Kars’a her yıl metrelerce kar yağmaktadır. Yolların kapanması, çığ, köylerden şehirlere ulaşım zorluğunu elbette haberler aracılığı ile biliyoruz. Ne var ki, Doğu Anadolu Bölgesi’nin incisi Kars’ı anlamak, orada yaşayan insanların yaşadıklarını, çektiklerini anlayabilmek için öncelikle bunu hissetmek gerekir. Önce soğuğunu hissedeceksiniz iliklerinize kadar, sert rüzgarını yüzünüzde hissedeceksiniz. Kış gelmeden tüm işlerin bitirilmesi gerekmektedir ve o yorgunluğu mutlaka tatmalısınız. İnsanların kara kışlarda yaşadıkları zorluğu görmek değil, yaşamak gerekir.
Kars’ın merkezi yaşamını genellikle herkes bilir ama asıl köylere dönmeli yüzler. Orada yaşayanlara, çocuklara, kadınlara dönmeli. Soğuktan donan eller, kıpkırmızı kesilen yüzlere bakmalı. Kars’ın köylerinde yatan gerçek hayatlar saklı. Zaman zaman içinde acılar biriktiren, zaman zaman güzellikler barındıran Kars ilimizin köylerinde yaşam nasıl sürer, sizlere bunu kendi yaşam ve gözlemlerimle aktaracağım.
Karsın en büyük geçim kaynağı hayvancılıktır. Köylerde bir çok büyük baş ve küçük baş hayvan vardır. Bunlar; inek, kaz, tavuk, buzağı, at ve eşektir. Bunun yanı sıra bu topraklarda çiftçilik de yapılır, biçerdöver, at arabası, tırpan, patos, römork, traktör gibi bir çok tarım aletleri bulunmaktadır. Bunlar çiftçiler için çok değerlidir, onlar olmadan işlerini tamamlamaları imkansızdır. Çok eski zamanlarda bu topraklarda yaşayan insanlar tarlalarına gelip gitmek için yürürlermiş, dağlardan geçip tarlalarına ulaşmak için uzun yollar geçerlermiş; sırtlarında tırpanları ile yürüdükleri yollar, alın terleri ile çalıştıkları tarlalar…
Saatlerce tarlalarda kocalarının peşinden giden, akşam eve gelip çocuklarıyla, ev işleriyle hiç durmaksızın uğraşan yine kadınlar. Hayatın bu zorluğundan en büyük nasiplerini almışlar, onların kaderleri doğarken çizilmiş. Evlenecek yaşa gelir gelmez, görücü usulü evlendirilen kızların kaderidir bu, daha kendilerinden haberi yokken evlendirilirler, koca himayesine girip çocuk doğurup, oradan oraya savrulurlar buralarda. Akıllarında yüreklerinde ise tek bir düşünceleri, hayalleri vardır; çocuklarının kaderleri onlara benzememeli, onların çektiklerini ne kızları ne de oğulları çekmemelidir. Hayat onlara çok da iyi davranmamıştır. Belli bir yaştan sonra her şeyden umudunu kesip çocukları için yaşayan kadınlar…Erkekler de hayattan muzdariptir elbette. Doğar doğmaz babalarının hayatı, yaşantısı yapışır üzerlerine. Daha küçücük yaşta hepsi kendinden büyük işlere koşturulur, kimilerinde gurbete çalışmaya giderler. Yıllarca ailelerinden uzakta bilmedikleri bir şehirde, tanımadıkları insanların içinde çalışırlar ailelerine bakmak için. Kimisi çocukken gider kimisi büyüdüğünde; kimisi büyüyüp gelir kimisi hiç gelmez.Bu topraklarda bir hayat yaşantısı vardır ki o da erkekler hep ev reisidir onların sözü geçer, kadınların pek söz hakkı yoktur, erkeğin yanında kadının sözü hiçtir. Ta eski çağlardan bu yana bu hep böyle gelmiştir, günümüzde bu her ne kadar aza indirgenmiş olsa da geçerliliğini bir şekilde sürdüren yazılı olmayan bir kuraldır. Her ne kadar günümüzde karşı olunsa da bu topraklarda elbette kadına şiddet de vardır, sesini haddinden fazla yükselten kadınların ne yazık ki yaşadığıdır bu. Haklı olsan da susacaksın diyorlar onlara; anneler kızlarına biz böyle gördük derler, babalar oğullarına biz böyle öğrendik derler. Hayat hep bu çizgiden ibaret günümüze kadar gelmiştir fakat günümüzde bir çok şeyin olduğu gibi bu düzen de değişmiştir. Elbette bu herkes için geçerli bir olay değildir her ailenin her ferdin yaşamı farklıdır.Teknolojinin gelişmesi, eğitim ve sağlığın gelişmesi hız kazanması bu topraklarda yaşayan gelecek kuşak çocukları için birer umut ışığı o.
HAVİN MOHUL
Katılın!
Yorumlar